Bij het reproduceren van negatieven en dia’s heb je een lichtbron nodig. Je kunt zoals in het fotomuseum een opstelling met een flitser bouwen, eenvoudiger is het om gewoon een lichtbak te gebruiken hoewel je er langere belichtingstijden door krijgt. Vroeger waren lichtbakken iets heel normaals, het was standaard uitrusting voor de fotograaf die dia’s wilde bekijken. Nu lijken ze wat zeldzamer, maar ze worden echt nog steeds gemaakt, zelfs in moderne nieuwe uitvoeringen met LED als verlichting. Een voorbeeld is de Kaiser slimlite plano, waar ik de kleinste (A5) versie van tot mijn beschikking heb.
De klassieke lichtbak gebruikte een aantal TL-buizen als lichtbron. Daardoor waren ze vrij dik, en ondanks de relatieve zuinigheid van de buizen wat betreft stroomgebruik werden ze uiteindelijk toch wel lekker warm. Kijk je naar de nieuwe Kaiser slimline die voorzien is van een aantal LED’s, dan doet deze zijn naam eer aan, het is een dunne plaat, nog geen centimeter dik. Extra opties die de LED verlichting mogelijk maakt zijn de regelbare lichtopbrengst en het geringe stroomgebruik maakt een ingebouwde accu zinvol, waardoor ook een aantal uren los van de netvoeding gewerkt kan worden. Die netvoeding bestaat uit een standaard USB voeding, de aansluiting aan de lichtbak is een mini USB stekker. De lichtopbrengst is wel iets minder dan van een bakje met TL-buizen, bij mij ongeveer de helft: 1100 cd/m2 voor het oude bakje met TL-verlichting, 630 cd/m2 voor de Kaiser slimlite, wat net wat minder is dan de door de fabriek opgegeven waarde van 750 cd/m2. Het scheelt dus iets minder dan één stop bij het belichten van de reproducties wat niet zo’n probleem is, de camera staat toch op een reproductie statief. De kleur is ook anders, iets koeler, namelijk 5200K, het oude TL-bakje zat op 4700K. Dat verschil lost de witbalans wel op. Belangrijk is uiteraard de CRI waarde die de kwaliteit van de kleur van het licht aangeeft.
Bij de slimlite plano van Kaiser komt mijn Sekonic C-700 tot een waarde van 95, precies de door Kaiser aangegeven waarde in de productinformatie. Kijk je naar meer dan de oude acht standaardkleuren die onderdeel zijn van de CRI-standaard dan zie je wel het typische LED-probleem: rood en donkerblauw worden iets minder goed gereproduceerd. Maar ik denk wel voldoende voor normale reproductie. Wanneer je denkt dat in het resultaat bij diareproductie te zien, dan zou je een kleine kleurcorrectie kunnen toepassen die je op alle reproducties loslaat. Tenslotte is er natuurlijk het voor reproduceren heel belangrijke aspect: de gelijkmatigheid van de verlichting. Omdat de rij LED’s aan één kant zit is er door de fabrikant een behoorlijk geslaagd kunststukje uitgehaald om toch een gelijkmatig verlicht vlak te krijgen. Er is uiteindelijk wel verschil in de helderheid tussen verschillende delen van het witte vlak, maar het is niet groot. Aan de randen wordt het verschil wel wat groter waardoor de kleinste maat slimline voor bijvoorbeeld 4x5 inch als egale lichtbron wel iets tekort gaat komen. Hoewel ik denk dat je het pas ziet wanneer je het contrast flink moet opvoeren in de beeldbewerking achteraf. Maar voor de kleinere afmetingen is het centrum egaal genoeg lijkt me.
Er zijn drie uitvoeringen van de Kaiser Slimlite Plano die verschillen in de afmetingen en het aantal gebruikte LED’s. De kleinste heeft een oppervlak van 16 x 22 cm, voor de meeste soorten negatieven en dia’s wel groot genoeg, maar ze bestaan ook twee en vier keer zo groot, waarbij de grotere iets minder fel zijn (600 cd/m2) en uiteraard korter werken op de ingebouwde accu die voor alle modellen gelijk is wat betreft de capaciteit. De kleinste zou een uur of vijf op de accu moeten werken, de grootste bijna anderhalf uur. Voor fotografen die hun eigen reproductie-opstelling willen maken lijkt me zo’n slimline lichtbak als lichtbron een handige keuze. De kleinste kost rond de € 100,-, de grotere uiteraard meer.
