Licht is de bron voor de foto, de kleur ervan speelt een grote rol in het uiteindelijke resultaat. Zowel de hoeveelheid licht als de kleur kun je meten en je camera er op afstemmen. Maar je kunt ook achteraf nog wel wat aanpassingen doen, zeker wanneer je het RAW-bestandsformaat gebruikt. De kleur is dan eigenlijk volledig onder je eigen controle, de relatie tussen de hoeveelheid licht die er was en de helderheid van de foto die er mee gemaakt is kun je ook wel een beetje aanpassen, maar er zijn grenzen, zeker als je hoge eisen stelt aan de technische kwaliteit van het eindresultaat. Wat betreft de techniek is goed belichten van de opname uiteindelijk het enige dat je moet doen als je in het RAW-bestandsformaat opneemt. En natuurlijk een interessante foto maken!

De lichtmeter

Met een lichtmeter, ook wel belichtingsmeter genoemd, meet je de hoeveelheid licht. Op basis van een meting kun je met behulp van de ISO-waarde en de keuze voor belichtingstijd en diafragma komen tot een goed belichte opname. Meer hierover is te lezen in het verhaal over de Sekonic L-858D waar inmiddels vast wel een opvolger voor is, maar dit soort apparatuur blijft werken, net als lichtmeters die nog veel ouder zijn.

Kleur meten, witbalans

Wanneer je foto’s maakt bij natuurlijk licht is het kiezen van de juiste witbalans in de regel voldoende om een goede kleurweergave van je onderwerp te krijgen. De automatische witbalans is handig wanneer je in RAW opneemt omdat je die keuze achteraf kunt wijzigen. Gebruik je het jpeg bestandsformaat rechtstreeks in de camera dan is die keuze min of meer definitief, aanpassingen aan de kleur zijn slechts beperkt mogelijk. Een neutraal 'witbalans-target' hoort hopelijk tot je standaard uitrusting.

Kleur meten, het spectrum

Gloeilampen en halogeen verlichting leveren wel een keurig spectrum waar de witbalans raad mee weet. Maar moderne lichtbronnen waar eerst de inmiddels verdwijnende TL-buizen toe hoorden, maar wat nu vooral LED lampen zijn hebben helaas meestal niet zo’n mooi regelmatig spectrum, sommige kleuren zijn ondervertegenwoordigd wat tot een vreemd ekleurweergave leidt. Om te ontdekken of de lichtbron die je gebruikt zo'n slordig spectrum heeft moet een spectrometer gebruiken.

Camera profiel

Wanneer je niet zeker weet hoe de kleurkwaliteit van je lichtbron is of wanneer je na meting hebt gezien dat die kwaliteit niet voldoende is dan kun of moet je een eigen cameraprofiel maken om de balans tussen de verschillende kleuren weer op orde te krijgen. Er zijn grenzen aan de mogelijkheid om de afwijking te corrigeren, beter wordt het altijd, echt goed en mooi helaas niet altijd.

Aangepast profiel maken

Het is ook mogelijk om camera profielen te maken die juist niet gericht zijn op een correcte kleurweergave, maar die juist bedoeld zijn om een bepoaalde stijl, een vreemd ekleurweergave of wat dan ook te krijgen. Dergelijke profielen maak je in Adobe Camera RAW op basis van de aanpassingen aan een foto die je eerder gedaan hebt. Aanpassingen in aanpassingslagen kunnen als een LUT geëxporteerd worden.

Beeldscherm profiel

Voor het goed kunnen beoordelen van de kleuren van je foto’s op een beeldscherm is het noodzakelijk dat je zorgt voor de juiste kleur en hoeveelheid licht, en daarnaast voor een goed gekalibreerd beeldscherm. Door die kalibratie heeft de software de informatie die nodig is om de kleuren juist weer te geven.
Uitgebreide uitleg hierover is te vinden in de NIDF-norm die je elders op deze website kunt vinden en downloaden.

De kleuren van foto’s aanpassen

De gekozen witbalans en het gebruikte cameraprofiel leveren in de regel wel de juiste kleuren, maar juist is niet altijd wat je mooi vindt. Ook kun je besluiten om de kleuren in slechts een deel van je foto aan te passen. Er is een groot aantal programma's dat je kan helpen bij het maken van die wijzigingen.

Foto’s bewaren en afleveren

Het RAW-bestand is op zich het ideale bestandsformaat om foto’s te bewaren. Het levert je de beste balans tussen omvang en kwaliteit die mogelijk is waarbij je altijd weer aanpassingen kunt doen zonder nadelige gevolgen voor de kwaliteit. Maar voor het afleveren van je foto’s is het ongeschikt omdat het afhankelijk is van de software waarmee iemand het bestand bekijkt hoe de foto er uit zal zien. JPEG is het handigste bestandsformaat voor het afleveren van je foto’s en de beste kleurruimte is afhankelijk van het gebruiksdoel.

Foto’s afdrukken

Wanneer je alles in eigen hand wilt houden is het zelf maken van afdrukken een optie. Je moet dan wel begrijpen hoe het omzetten van het RGB-bestand in de printerkleuren verloopt, maar erg ingewikkeld is dat niet meer.

Voorbeelden van printtechnieken

Er is een groot aantal technieken om foto’s af te drukken, van echte analoge fotografische afdrukken tot inkjet of drukwerk. Hier de link naar een pagina met een serie microscoop-opnames van een aantal van die technieken.